Kleurenblindheid & achromatopsie:

Wat is kleurenblindheid:

Kleurenblindheid of kleurenzien deficiëntie ook wel achromatopsie genoemd, is een defect in het onderscheiden van verschillende kleuren. Vaak genetisch bepaald, maar het kan ook een gevolg zijn van een beschadiging aan het oog, de oogzenuw, door medicatie of blootstelling aan chemische middelen.

 

Een Engelse chemicus (John Dalton) publiceerde voor het eerst in 1798 een wetenschappelijk
onderzoek waarin aspecten van kleurenzien onderzocht werden. Daltonisme is de term die momenteel gebruikt word voor een vorm van kleuren blindheid dat we ook deuteronopia noemen.

Het netvlies in het oog bestaat uit twee soorten lichtcellen (receptoren):

1. De staafjes (actief tijdens de schemer en in het donker)
2. De kegeltjes (actief bij het zien overdag en onder normale lichtomstandigheden)

De staafjes helpen je te zien bij weinig licht, zoals in een slecht verlichte kamer, bij schemer en ’s nachts.
Kegeltjes doen het werk overdag, en bij fel licht om kleuren waar te nemen en te zien.

Groen-rood-blauw basis bij kleurenblindheid

Stoornissen in het kleurenzien is een defect in de kegeltjes:

Het netvlies bevat drie verschillende soorten kegeltjes, die elk een specifiek pigment bevatten. Wanneer licht op een kegeltje valt, wordt het geactiveerd doordat het pigment in de kegel het licht absorbeert. Elk type kegeltje is gevoelig voor een specifiek bereik van golflengtes in het zichtbare licht. Eén kegeltje is gevoelig voor korte golflengtes, wat het blauwe licht detecteert, een ander voor midden golflengtes (geel-groen), en het laatste kegeltje is gevoelig voor lange golflengtes (rood).

Samen bestrijken deze kegeltjes bijna het volledige spectrum van zichtbaar licht. Om het onderscheid tussen de kegeltjes te verduidelijken, worden ze vaak aangeduid als blauwe, groene en rode receptoren, hoewel de “rode kegel” maximaal gevoelig is voor geel licht.

Bij een ongestoorde waarneming van kleuren overlappen de kegeltjes elkaar en worden verschillende kegeltjes tegelijk gestimuleerd. Bijvoorbeeld, blauw licht stimuleert de kegeltjes die gevoelig zijn voor korte golflengtes veel sterker dan de andere kegeltjes. Kleurenzien is genetisch gekoppeld aan het X-chromosoom, wat verklaart waarom kleurenblindheid veel vaker voorkomt bij mannen (8%) dan bij vrouwen (0,5%).

Kleurenzien in de praktijk:

In het dagelijkse leven wordt veel gebruik gemaakt van kleur. Denk maar eens aan kleding, voedingsmiddelen, televisie en verkeersborden. Ook voor veel beroepen is het belangrijk een goed onderscheid tussen de verschillende kleuren te kunnen maken, voor een aantal beroepen zoals in de scheepvaart, bij de spoorwegen en bij defensie, worden eisen gesteld aan het kleuren zien.
Maar ook een elektro monteur die het blauwe en bruine draden uit elkaar moet houden of iemand die een passende kleur voor gordijnen zoekt, een interieur inrichter wil volledig op zijn kleurenzien kunnen vertrouwen.
 

Bij een gestoord kleurenzien is er iets mis met de gevoeligheid voor rood, groen of blauw. Soms komen er ook combinaties voor. In zeer

Zwart-wit televisie testbeeld jaren 60.zeldzame gevallen kunnen alle drie de basiskleuren niet gezien worden, dan ontstaat echte kleurenblindheid: je ziet de hele wereld als een zwart wit televisie.

Er zijn vormen van Achromatopsie, waar bij men veel hinder en zelfs extreme pijn ervaart bij daglicht. Deze vorm van ‘’dagblindheid’’ noemt men Hemeralopia. Volg deze koppeling om meer te lezen over ernstige achromatopsie en hemeralopie.